Hidrobiyoloji Anabilim Dalı, Biyoloji Bölümü, 1981 yılında Prof. Dr. Mustafa Kuru tarafından kurulmuştur. Anabilim Dalı, kurulduğu dönemden itibaren hidrobiyoloji alanında öncülük yapmakta ve evrensel bilgi birikimine, Türkiye’deki sucul ekosistemler üzerine yürütülen araştırmalarla önemli bilimsel katkılar sağlamaktadır. Halihazırda, Prof. Dr. Sedat V.Yerli Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanlığını yürütmektedir. Anabilim Dalı bünyesinde araştırma yürüten sekiz çalışma grubu ve laboratuvar bulunmaktadır.
Biomonitoring (Biyolojik İzleme) Laboratuvarı (Prof. Dr. Nilgün Kazancı)
Prof. Dr. Nilgün Kazancı tarafından 1992 yılında kurulan Biyomonitoring Laboratuvarı’nda yürütülen limnolojik araştırmalarla akarsu, göl (tatlısu ve tuzlusu gölleri), sulakalan, sıcaksu ve akarsu ağzı geçiş (estuari) ekosistemlerinin temel yapıları biyolojik çeşitliliği, su kalitesi, habitat kaliteleri ve iklim değişikliğinin etkileri; sucul ve karasal canlılar (interstitial ve hyporheic fauna, plankton, makrofit, omurgasız, karasal ve sucul omurgalı), fiziko-kimyasal veriler, paleolimnolojik veriler ve hidrojeolojik özellikler kullanılarak evrensel yöntemlerle belirlenmekte ve izlenmektedir. Avrupa Su Çerçeve Direktifi (WFD) yöntemleri kullanılarak ve Türkiye ekosistemlerine bu yöntemlerin uygulanabilmesini sağlamak üzere araştırmalar yürütülmektedir. Bu güne kadar 23 göl ve sulak alan ile bir çok akarsu ekosistemi (Büyük Menderes, Yeşilırmak Nehirleri, Ankara Çayı, Doğu Anadolu, Doğu ve Batı Karadeniz Bölgesi akarsuları) üzerine bir çok limnoekolojik çalışma yürütülmüştür. Ayrıca taban büyük omurgasızları içinde yer alan canlılardan Ephemeroptera, Odonata, Plecoptera, Simuliidae, Chironomidae, Hirudinea taksonomisi, ekolojisi ve zoocoğrafyasına ilişkin araştırmalar tüm Türkiye’de 1976 yılından beri yürütülmektedir. Akarsularda su kalitesinin izlenebilmesi için Türkiye ekosistemlerine özgü biyotik indeksler hazırlanmaktadır. Bu güne kadar laboratuvarda üç doktora, yedi yüksek lisans çalışması tamamlanmıştır. Halen üç doktora ve iki yüksek lisans öğrencisi çalışmalarına devam etmektedir. Türkiye İç Suları Araştırmaları Kitap Dizisi (10 adet kitap basılmıştır) ve Review of Hydrobiology (www.reviewofhydrobiology.com) başlıklı uluslararası bilimsel dergi yayımlanmaktadır.
İhtiyoloji – Su Kimyası Laboratuvarı (Prof. Dr. Füsun Erk’akan)
Hidrobiyoloji Anabilim Dalı bünyesinde yer alan İhtiyoloji Laboratuvarı, İhtiyoloji Müzesi ve Su Kimyası Laboratuvarı, Prof. Dr. Füsun Erk’akan tarafından kurulmuş ve geliştirilmiştir. İhtiyoloji Laboratuvarı ve Müzesi’nde gerek yurtiçinde, gerekse İngiltere, İspanya, Almanya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti ve Avusturya’da yer alan çeşitli üniversitelerle ve kuruluşlarla (doğa müzeleri, sivil toplum kuruluşları) birlikte tatlısu balıklarının sistematiği, filogenisi, biyo-ekolojisi, biyolojik çeşitliliği, endemik türlerinin korunması ve üretilerek tekrar doğaya kazandırıması konularında Prof. Dr. Füsun Erk’akan öncülüğünde projeler ve araştırmalar yürütülmektedir. Su Kimyası Laboratuvarı’nda ise Biyoloji Bölümü’nde eğitim ve araştırma amaçlı su kimyası analizleri yapılmaktadır.
Tatlısu Balıkları Biyoloji ve Ekolojisi Laboratuvarı (Prof. Dr. Güler Ekmekçi)
İhtiyoloji alanında Pseudorasbora parva, Atherina boyeri, Carassius gibelio, Cyprinus carpio gibi istilacı türler ve Pseudophoxinus crassus, Cobitis ve Aphanius türleri gibi, çeşitli endemik tatlısu balıklarının yaşam döngüleri üzerine çalışmalar yürütülmektedir. Bu balıkların ülkemizdeki çeşitli populasyonlarında beslenme, büyüme ve üreme biyolojileri, ekolojik ilişkileri ve populasyon yapıları araştırılmakta, ayrıca laboratuvardaki akvaryum koşullarında üreme ve beslenme davranışları incelenmektedir. Yüksek sıcaklık ve tuzluluk gibi aşırı çevresel koşullarda yaşayan Garra rufa ve Capoeta türleri gibi balıkların, diğer ortamlardaki populasyonları ile biyolojik özellikleri karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra ülkemizin farklı su sistemlerinden toplanan tatlısu balıklarının sistematiği ve taksonomisi ve populasyon dinamiği üzerine çalışmalar da yapılmaktadır.
Sucul Yaşam Laboratuvarı (Prof. Dr. Sedat V. YERLİ)
Kısa adı SAL olarak bilinen "Sucul Yaşam Laboratuvarı" Hacettepe Üniversitesi bünyesinde Prof. Dr. Sedat V. YERLİ ve birlikte çalıştığı araştırıcılar tarafından 1994 yılında kurulmuştur.
Su ürünleri (Balık biyoekolojsi, biyometri, populasyon dinamiği, balık genetiği, stok tahmini, stok yönetimi, balıkçılık biyolojisi, balıkçılık yönetim planı vb); akuatik ekoloji (Limnoloji, ötrifikasyon, trofik durum, produktivite, akuatik habitat analizi, modelleme, su kalitesi vb); nesli tehlikede olan türler (Denizatı, deniz kaplumbağası, su samuru vb); biyolojik çeşitlilik, çevre etki değerlendirme, çevresel yönetim planları (Sulak alan, yaban yaşam alanı, kıyısal alan vb); akuatik toksikoloji (LC50, kan parametreleri, enzim aktivitesi vb)
Acısular Laboratuvarı (Prof. Dr. F. Yıldız Demirkalp ve Doç. Dr. Yasemin Saygı)
Acısular laboratuarında lagün göllerinde ekosistem yapısı fiziksel, kimyasal, hidrolojik ve biyolojik açıdan detaylı olarak incelenmektedir. Lagün göllerinde bulunan alt ekosistemler (fitoplankton, zooplankton, balık) tanımlanarak ve trofik yapıları ortaya çıkarılmaktadır. Ayrıca göllerin fiziksel ve kimyasal özellikleri, jeomorfolojik ve hidrolojik özellikleri, besin zinciri, kommunite yapısı ve etkileşimleri, ekonomik önemi bulunan balık türlerinin biyolojik ve ekolojik özellikleri tespit edilerek, gölün mevcut durumu, çevresel faktörlerin göl üzerine olan ve olabilecek muhtemel etkileri araştırılmaktadır.
Acısular laboratuarında lagün göllerinde yürütülen çalışmaların yanı sıra ekstrem tuzluluğa sahip karasal ve kıyısal tuzlu göllerde ve bataklıklarda ekosistem analizleri yapılmaktadır. Bu türden ortamlarda eksterm tuzluluğa adapte olmuş primitif crustacea grubuna bağlı türlerin biyolojisi ve ekolojisi, ayrıca fiziksel ve kimyasal çevresel değişkenlerin canlıların dağılımına olan etkileri araştırılmaktadır.
Plankton Laboratuvarı (Prof. Dr. Nuray Akbulut)
Prof. Dr. Nuray Akbulut tarafından, Göl ve Akarsu sistemlerinde zooplanktonik organizmaların (Rotifera, Cladocera, Copepoda, Protozoa) örneklenmesi, preparasyonu, teşhis edilmesi, sayım, biyomas ve biyovolümlerinin tayin edilmesi; nehir sisteminde diyatom indeksleri kullanılarak biyolojik izleme çalışmalarının yapılması; Tıbbi sülük Hirudo medicinalis in farklı sucul sistemlerde fenolojk ve ekolojik özellikleri ile birlikte populasyon yoğunluğunun tayin edilmesi ayrıca sucul sistemlerde (akarsu, göl ve denizel ortamlarda) biyolojik yapılarda bulunan mevcut ağır metal birikiminin incelenmesi gibi konu başlıkları altında çalışmalar yapılmaktadır.
Anabilim dalımızda iç sularımızda yaşayan zooplanktonik organizmaların teşhisine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Özellikle Cladocera (iç sularda yaşayan tüm türler), Copepoda (özellikle Calanoida ve Cyclopoida takımlarına ait türler) ve Rotifera gruplarına ait türler teşhis edilmekte ve zoplanktonik türlerin populasyonlarındaki mevsimsel değişimleri incelenmektedir.
Protozooloji Laboratuvarı (Yrd. Doç. Dr. Sırma Çapar)
Protozooloji Laboratuvarı taksonomi, sistematik ve ekoloji bilimlerinin tek hücreli organizmalar temel alınarak çalışılabileceği modern bir birim konumundadır Bünyesinde örnekleme, kültürasyon, izolasyan, boyama teknikleri, optik inceleme fotoğraflama, çizim ve morfometrik ölçümler için gerekli ekipman yer almaktadır.
Laboratuvarda taksonomi ve sistematik alanında özellikle Ciliata (silli tek hücreliler) filumuna yönelik çalışmalar ve Türkiye Ciliata Faunasının ortaya konulabilmesi için yapılması gerekli çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bu amaçla faunayı temsil edebilecek nitelikteki örneklerin tür düzeyinde teşhisi yapılarak, morfometrik ölçümleri yapılmakta daha sonra da preperat ve/veya fotağraflanarak arşivlemesi gerçekleştirilmektedir. Ayrıca ekoloji bilimi temel alınarak, farklı habitatlarda yapılan çalışmalar ile populasyonlar arası morfolojik farklar ve bunların fizikokimyasal şartlar ile etkileşmesi ve bu farklara verdikleri tepkiler ortaya konmaya çalışılmaktadır. Yapılan tüm çalışmalarda biyolojik çeşitliliğin tespiti ve korunması amaçlanmaktadır.
Bugüne dek laboratuvarda 7 master 3 doktora ve 1 doktora sonrası tezinin çalışması gerçekleştirilmiştir. Labotaruvarda 1 doktor ile 1 master ve 5 lisans öğrencisi çalışmaktadır.